Kunstkameraadje: Ontmoeten met een hoofdletter
De kracht van kunst. Die werd tijdens de eerste lockdown in maart snel zichtbaar. Niet alleen toen mensen elkaar overal ter wereld via hun balkon toezongen, maar ook in Vught. Daar startte Plaza Cultura het project Kunstkameraadje. Net als de Week van de Toegankelijkheid wil dit project mensen dichterbij elkaar brengen. Iedereen doet ertoe en mag meedoen. Juist nu.
“Ineens was er Corona en werden activiteiten afgelast,” aldus Heleen Korthals van Plaza Cultura. “Geïnspireerd door journalist Rutger Bregman in DWDD van 16 maart, bedachten we Kunstkameraadje. Bregman zegt: ‘Het Coronavirus is besmettelijk, ons gedrag ook. Iedere goede daad kan als een virus rondgaan, misschien nog wel krachtiger dan Corona zelf.”
Kunstkameraadje wil net als de Week van de toegankelijkheid verbinden. Het project slaat een brug tussen kunstenaars en Vughtenaren die door de Coronacrisis in een kwetsbare situatie belanden. Al twaalf Kunstkameraadjes-koppels werden sinds maart gevormd. En er is ruimte voor nieuwe koppels, want het project gaat door.
Grafisch vormgeefster Angelique Kleijne werd via Stichting ABZ gekoppeld aan een Kunstkameraadje. “Werk viel weg, het werd rustiger. Dan moet je er voor waken niet stil te gaan staan of in een neerwaartse spiraal terecht te komen.” De ontmoeting met haar Kunstkameraadje was inspirerend en leerzaam op verschillende vlakken. “Ik ontdekte als snel dat dit veel verder ging dan zomaar iets voor iemand maken.”
Ook ik kwam daar achter toen ik als schrijver werd gekoppeld aan een liefdevolle man, met veel levenservaring en misschien nog wel meer verhalen. Na een eerste telefoongesprek ging ik bij hem op de koffie. Op gepaste afstand, met naleving van alle veiligheidsmaatregelen. Al snel bleek dat we meer overeenkomsten hadden dan we vooraf verwacht hadden.
Heleen: “Het is prachtig om te zien wat er kan ontstaan tussen mensen die elkaar niet kennen en normaal gesproken aan elkaar voorbij zouden lopen op straat. Niet alleen tijdens het maakproces, maar ook in de werken zelf. We zouden het liefst alle kunstwerken tonen in een expositie, maar dat kan niet. Daar zijn ze veel te persoonlijk voor.”
Angelique ging regelmatig langs om werk te delen. “Ze vertelde me veel over haar leven. Grappige, maar ook trieste verhalen. Al die gesprekken verwerkte ik in tekeningetjes. Op een dag voelde ik: dit is het. Een thema waarin de zorgzaamheid, humor en lichtheid van mijn kameraadje werden uitgelicht. Het leek me mooi daar de focus op te leggen in deze tijd, waarin ze het soms ook zwaar had. Zij was best geïsoleerd geraakt.”
Peter van Duppen is de verbindende schakel tussen kunstenaars en deelnemers die vanuit Reinier van Arkel meededen en doen aan het project. “We hebben niet in de gaten hoe ontwrichtend Corona en alle maatregelen kunnen zijn voor mensen. Als je hele sociale netwerk omvalt, is de eenzaamheid dichtbij.” Het ontroert hem wanneer hij denkt aan wat ontstaan is door Kunstkameraadje. Een aantal cliënten werd gekoppeld aan kunstenares Carola Mokveld. “Voor hen was zij een houvast in die tijd, een normaal en menselijk contact met de buitenwereld.”
Peter zag dat deelnemers meer zelfvertrouwen kregen en blijer werden. Een deelnemer nodigde Carola zelfs uit in zijn huis, wat volgens Peter écht heel bijzonder is. Een andere deelnemer maakte zelf ook een kunstwerk voor Carola. “Kunstkameraadje is Ontmoeten met een hoofdletter. Het gaat niet zomaar om het uitwisselen van een kunstwerk, maar om verbinden op een diepere laag.”
Mijn Kunstkameraad wilde graag verrast worden met het werk. ‘Ik vertrouw helemaal op jou’, zei hij. Ik voelde dankbaarheid nu ik zo’n persoonlijk kijkje kreeg in zijn leven. Mijn intentie was iets te schrijven dat troostend was. Tegelijkertijd wilde ik de liefde en verbinding met de mensen die hij miste in deze tijd, voelbaar maken. Uiteindelijk verraste ik hem met een afgestemd verhaal. Samen met privéfoto’s van mijn Kunstkameraad maakte ik er een prentenboek van waarin hij een van de personages speelt.
Angelique maakte een vijftal linosneden in een bewaardoos van papier. “Op die manier kon mijn Kunstkameraadje ervoor kiezen het werk écht voor zichzelf te houden, of uit te pakken en te delen met anderen.” Op de doos zelf printte ze de schetsen die ze tijdens het proces met een BIC-pen had gemaakt. Het blauw op de bewaardoos komt terug in het blauw van de linosneden en maken het een geheel.
Angelique maakte in haar tuin een officieel moment van de overdracht, met aardbeien met slagroom en een kop thee. “Ik vertelde mijn Kunstkameraadje hoe het contact voor mij was geweest. De kracht van dit project is mensen bij elkaar brengen. Iets doen voor een ander. Je verbinden met iemand die een heel andere leefwereld heeft. En daar de tijd voor kunnen nemen.”
Zoveel er verteld werd in onze eerdere gesprekken, zo stil werd het tijdens de overhandiging van het prentenboek aan mijn Kunstkameraad. Hij sloeg het boek open, las de eerste bladzijde en slikte een traan weg. Een diepe zucht volgde. “Ik lees het later,” besloot hij. We dronken onze koffie, in relatieve stilte. De liefde was voelbaar en krachtiger dan ooit. En voor dat moment in ieder geval even sterker dan Corona.
Ben jij of ken jij iemand die als maker of deelnemer mee wil doen aan Kunstkameraadje? Neem contact op met Heleen van Plaza Cultura. heleen@plazacultura.nl
door: Marieke van Riel
www.mariekevanriel.nl
