Een overweldigend resultaat Bevrijdingsro(c)k Vught

Zaterdag 26 oktober een prachtige, ontroerende dag én avond tijdens het in elkaar zetten én aansluitend de onthulling van de Bevrijdingsrok Vught. Honderden kinderen met hun ouders, opa's, oma's, winkelend- en nieuwsgierig publiek waren erbij toen de rok in elkaar werd gezet en werd gehesen. In de avond tijdens de viering van Vught viert Vrijheid stond de Bevrijdingsrok te pronken op het Marktveld. Het was een flinke klus maar resultaat is groots geworden. We zijn er trots op en blikken graag even terug.

Waar het begon
Op 17 april vroeg de gemeente Plaza Cultura om samen met Vughts Museum, Nationaal Monument Kamp Vught en Babel een bijdrage te leveren aan een educatieproject. De doelstelling was om een breed publiek te laten deelnemen en toewerken naar het bevrijdingsweekend van Vught op 26 oktober 2019. Dian pakte de klus namens Plaza Cultura op en legde op 15 mei het eerste contact met theaterontwerper Judith Abels uit Den Dungen omdat Judith het vertellen en doorgeven van betekenisvolle verhalen als belangrijk thema heeft binnen haar dagelijkse werk als kunstenaar.

Het idee
Samen met Henk Smeets van het Vughts Museum, Judith en ondergetekende gingen we op zoek naar verhalen die tot de verbeelding zouden spreken. Henk kent héél veel boeiende verhalen over Vught. Maar toen we hoorden van de Nationale feestrok en het verhaal van Mies Boissevain-van Lennep, keken we elkaar aan en dachten: ‘dit is het’. Dít moet het gaan worden: het maken van een hele grote monumentale rok waarbij ruimte is voor persoonlijke en generatie overstijgende verhalen over vrijheid waarbij iedereen kan meedoen.

Het Verhaal
Verzetsstrijder Mies Boissevain-van Lennep is de bedenker en ontwerper van de befaamde vrijheidsrok. Mies overleefde in 1944 Kamp Vught, in tegenstelling tot diverse familieleden van haar. In de wederopbouw net na de oorlog bedacht zij op een creatieve manier de vrijheidsrok die werd gemaakt van in die tijd schaarse oude lapjes stof en garen. De lapjes moesten dierbare lapjes zijn met een herinnering. Zo ontstond er een rok met vele verhalen. De rok werd een hype en stond symbool voor troost, saamhorigheid en het verwerken van de oorlog.

En door….
Op 28 mei kregen we van de gemeente een ‘go’ om de drie educatie projecten voor het primair onderwijs vorm te geven. Als eerste het maken van de Bevrijdingsrok, generatie overstijgend, als tweede de uitvoering van het prachtige lied de VrijheidsRock die door het koor V-Kinds van Musicare speciaal was geschreven. En als derde natuurlijk de historische geschiedschrijving tijdens een bezoek aan de hiervoor speciaal ingerichte tentoonstelling van het Vught Museum. Het educatietraject voor het voortgezet onderwijs zou Babel op zich nemen in de vorm van een podcast en een fototentoonstelling onder leiding van een kunstvakdocent samen met leerlingen van het Maurick en Zuiderbos.

De voorbereiding
Nog vijf weken te gaan voordat de zomervakantie zou starten! Dat was krap en dat betekende dat we nog een flinke sprint zouden moeten trekken de scholen te enthousiasmeren mee te doen aan dit project: het verhaal van Vught, het verhaal van de Vrijheidsrok, de boodschap om over vrijheid na te denken en het gesprek met elkaar aangaan om de waardevolle meerwaarde over het vieren van Vrijheid. Tijdens de zomervakantie werd er achter de schermen hard doorgewerkt. De rok werd door Judith ontworpen, de constructie werd bedacht, de enorme lappen stof werden ingekocht en alle ruim 1400 lapjes werden gesneden. De planning van meer dan 60 workshops bij de drie cultuuraanbieders, de communicatie, PR en de organisatie nam Plaza Cultura voor haar rekening. De instructiefilmpjes voor de rok en het lied met dans werden gemaakt onder leiding van Musicare.

De uitvoering
Op 27 augustus was het dan zover. De kick-off en daarmee ging het project van start. Het eerste gedeelde was een scholing voor het sterke educatieteam van het Vughts Museum. Immers zij zouden met alle groepen kinderen het gesprek aangaan over attributen en verhalen uit die tijd. Rolf Vonk van Erfgoed Brabant hielp hen daarbij. Aansluitend vond de instructiebijeenkomst van de leerkrachten plaats door Henk, Rolf, Judith en Dian. Rond de 30 leerkrachten van zes scholen die mee gingen doen kregen stap voor stap uitleg van de drie projecten. Na afloop voelden ze zich gesterkt om het project vanaf dit moment verder uit te dragen binnen hun teams. De dag erna begonnen de eerste klassenbezoeken aan het Vughts Museum en snel daarna stonden de eerste workshops met Judith Abels en Musicare gepland. Vier weken lang werden meer dan 1300 leerlingen met papa’s,  mama’s en (over) grootouders van de deelnemende scholen, buitenschoolse opvang en bewoners van Vughterstede ondergedompeld in het verhaal, het gesprek, textiel, zang en dans en de historie van Vught. Heel veel warme, mooie, ontroerende en bijzondere verhalen over wat vrijheid voor ieder betekent tussen jong en oud tijdens het maken van de persoonlijke lapjes.

In de productiemodus
Wat volgde was het grote productieproces om alle lapjes met elkaar te verbinden als handen die in elkaar schuiven. Judith had drie weken de tijd en heeft zich letterlijk met vele vrijwilligers van familie, vrienden maar ook ouders van deelnemende scholen opgesloten in haar atelier in Den Dungen.

Het was een race tegen de klok om op vrijdag 25 oktober de rok op het marktveld uit te proberen samen met familie en gemeentemedewerkers. En op 26 oktober vanaf 10.00 uur was de definitieve plaatsing van de rok. De wind was heftig, maar om 17.00 uur stond de rok dan ook echt te pronken. De hele dag door was er veel gezelligheid van winkelend publiek, maar ook heel veel kinderen die hun lapje met trots aan hun ouders lieten zien.

 

Overige links:

Tot slot ben ik, zijn wij van Plaza Cultura heel dankbaar voor al die professionals, vrijwilligers, leerkrachten en vooral ook deelnemers van jong tot oud die het mede mogelijk hebben gemaakt dat deze betekenisvolle BevrijdingsRo(c)k een succes is geworden.

Dank jullie wel!!!

Tekst: Dian Langenhuijzen
Foto's: Dian Langenhuijzen, De Vaste Clique